Ο Παναγιώτης Ποταγός σε συνεδρία της Γαλλικής Γεωγραφικής Εταιρείας

Έν τη Republique Franscaise της 15ης Μαΐου [1879;] [1] αναγινώσκομεν τα επόμενα: Έν τη συνεδριάσει της τελευταίας Παρασκευής η εταιρεία της Γεωγραφίας[2] ενησχολήθη είς την ακρόασιν συντόμου αναλύσεως των εκπληκτικών ταξειδίων, άτινα διεξήγαγεν έν Ασία και Αφρική ο Έλλην κ. Παναγιώτης Ποτάγος. Η ανάλυσις αύτη συνετάχθη δια μεν το ασιατικόν μέρος υπό του κ. Ch. de Ujfalvy δια δε το αφρικανικόν υπό του κ. H. Duveyrier.  Η εκλογή των δύο εισηγητών υποδεικνύει αρκετά την αξίαν, ήν η Εταιρεία της Γεωγραφίας αποδίδει είς τα ταξείδια του κ. Ποτάγου. Ο τολμηρός περιηγητής ή παρών έν τη συνεδριάσει ταύτη. Ο κ. Duveyrier εμποδισθείς να παρευρεθή είς την συνεδρίασιν δεν ηδυνήθη ν’ αναγνώση την εκτεταμένην επί τούτου πραγματείαν του, αλλ’ ο κ. Maunoir γενικός γραμματεύς παρέσχεν ανάλυσιν αυτής ήτις μετά των λεπτομερειών, άς ανέπτυξεν ο κ. Ujfalvy επιτρέπει να λάβη τις ιδέαν των θαυμασίων περιηγήσεων, άς επεχείρησεν ο νέος ούτος Μάρκος Πόλος. Ο κ. Ποτάγος κατέλιπε τω 1867 την πατρίδα του Ελλάδα. Αποβιβάζεται το κατ’ αρχάς είς Τρίπολιν της Συρίας και μεταβαίνει δια του Βαγδάτ είς Τεχεράνην, οπόθεν επισκέπτεται μέγα μέρος της Περσίας, καταφθάνει είς Μεσχέδ, έπειτα είς Χεράτ και διευθύνεται κατόπιν είς Κανδαχάρ. Από Κανδαχάρ ανέρχεται προς το Ινδουκούς το οποίον διαπερνά, διέρχεται το Βαδαξάν, το Βακχάν και ανέρχεται είς το οροπέδιον του Παμήρ, το οποίον διαβαίνει καθ’ όλην την έκτασίν του δια να καταβή έκ νέου είς Κασγάρ. Εκείθεν διευθυνόμενος προς τα βορειανατολικά φθάνει το 1871 είς την Όασιν Χαμή, έπειτα είς Ουλιασσουτάϊ αφού διαπέρασε την Δζουγγαρίαν. Εδώ τα εμπόδια πολλαπλασιάζονται προ αυτού. Στέλλεται οπίσω προς Χαμί[3], όπου αι κινεζικαί αρχαί τον κρατούσιν αιχμάλωτον πλέον του έτους. Ευτυχώς επίστατο την ιατρικήν, άλλως ήθελε καταδικαστή είς θάνατον. Ηδυνήθη τέλος να δραπετεύση, άλλ’ απώλεσε τας συλλογάς του και μέρος των σημειώσεών του, διελθών δε το Τχιάν Χάς, έφθασε μετ’ ού πολύ είς Κουλδζά οπόθεν ευκόλως αφίκετο είς Ρωσσίαν. Ο κ. Ποτάγος είχεν ανάγκην αναπαύσεως και ανεπαύθη επί διετίαν έν Θεσσαλονίκη, έν ή μετήρχετο τον ιατρόν, αλλά η ανάπαυσις αύτη τον εβάρυνε και μετά δύο έτη ανεχώρησεν έκ νέου. Επεσκέφθη τον ισθμόν του Σουέζ, τας ακτάς της Ερυθράς Θαλάσσης, έφθασεν είς Βομβάην, έπειτα ήθελε να εισέλθη είς Αφγανιστάν και να διαπεραιωθή είς Καβούλ διά της περί τον Ινδόν χώρας. Αι αγγλικαί αρχαί αντέστησαν, αλλ’ ο κ. Ποτάγος μεταβάλλει το δρομολόγιόν του επιβιβάζεται δια την Περσίαν διέρχεται κατά μήκος την χώραν όλην και κάμπτει προς ανατολάς παρά το Σεϊστάν, κατορθόνει να φθάση είς Καβούλ δια μέρους αντιθέτου των πρώτων αυτού σχεδίων. Έκτοτε, ουδέν τον εμπόδισεν, όπως ακολουθήση τον Ινδόν, διελθών την δίοδον του Κουρούμ και επιχειρών κατ’ αντίθετον διεύθυνσιν το ταξείδιον, όπερ αρχήθεν εμελέτα. Φθάνει είς Βομβάην, οπόθεν μεταβαίνει είς Καλκούταν και εξαφθείς έκ των αλλεπαλλήλων τούτων ταξειδίων επιβιβάζεται δι’ Αφρικήν. Ανέρχεται τότε τον Νείλον και άρχεται ερευνών τας χώρας τας κειμένας προς Ν. του Φόρ και προς Δ. του Βαχάρ-έλ-Δισύρ. Ακολουθεί και προσδιορίζει την πορείαν του ποταμού Βερέ, όστις κατ’ αυτόν είναι ο Ουελλέ του περιηγητού Σβάϊν-Φούρτ, παρέχων τα ύδατά του είς εσωτερικήν λεκάνην, πιθανώς την του Σαρί. Μεταβάλλει τους υπό του Σβάϊν-Φούρτ χαραχθέντας χάρτας κατά τας εντοπίας παραδόσεις και υπερβαίνει τα υπό του περιηγητού τούτου εξετασθέντα σημεία, χωρίς δυστυχώς να δυνηθή να ορίση το δρομολόγιον αυτού άλλως ή δια της πυξίδος. Έν τούτοις και τοιούτοι όντες οι χάρται του κ. Ποτάγου παρουσιάζουσι μέγα ενδιαφέρον και η εξέτασις αυτών ήν θα ποιήση έν προσεχεί συνεδριάσει της εταιρίας ο κ. Duveyrier,  πολλά θα αποκαλύψη νέα γεγονότα. Ο κ. Ποτάγος προτίθεται να συνενώση έν πολλοίς τόμοις τα αποτελέσματα της Οδυσσείας του, Οδυσσείας τόσω μάλλον σπουδαίας όσω εξετελέσθη υπό έλληνος, υιού των παλαιών εκείνων θαλασσοπόρων, όστις ανεύρεν έν εαυτώ ζώσαν και ακεραίαν μετά πάροδον χιλιάδων ετών την ψυχήν των Αργοναυτών, του Νεάρχου και του Πυθέα. Αν ο κ. Ποτάγος περιορισθή να αναφέρει έν τω έργω του πραγματικά γεγονότα μετά των παρατηρήσεών του και αν αποφύγη τας θεωρίας και τας τολμηράς γενικότητας, η επιστήμη θα τω οφείλη αναμφιβόλως σπουδαιοτάτας αποκαλύψεις. Από της σήμερον δ’ αξιούται να καταταχθή μεταξύ των θαυμαστέρων ερευνητών της γης. (αναδημοσίευση από την εφημερίδα Ώρα[4] της 10.5.1880) Περισσότερα άρθρα για τον μεγάλο έλληνα εξερευνητή μπορείτε να διαβάσετε στο λίνκ πατώντας εδώ.  http://www.arcadians.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=1141:2017-04-09-19-09-39&catid=89 Arcadians.gr 9 Απριλίου 2017 ============== Η σελίδα μας ευχαριστεί θερμά τον ερευνητή κ. Αντώνη Ν. Βενέτη από το Μοναστηράκι Δωρίδος που μας γνωστοποίησε το ανωτέρω άρθρο για τον Παναγιώτη Ποταγό. [1]Πιστεύουμε ότι η έν λόγω συνεδρία πραγματοποιήθηκε τον Μάϊο του 1879. [2] Η Γεωγραφική Εταιρεία της Γαλλίας. [3] Εννοεί την Όαση Χαμή. [4] Κατά την αντιγραφή ακολουθήσαμε πιστά την ορθογραφία και το συντακτικό της εφημερίδας «Ώρα».